Ihlamur (Tilia spp.)
Tiliaceae (Ihlamurgiller) familyasının 35 cinsinden biri olan
Ihlamurlar çoğunlukla ağaç, ender olarak ta boylu ağaççık görünümündeki
bitkilerdir. Bu bitkinin gövde odunu, kabukları, çiçekli dalları ile
tomurcuklarından geniş oranda yararlanıldığı gibi, park ve bahçelerde de süs
bitkisi olarak yetiştirilir. Ülkemizde doğal olarak yetişen 3 tür; Tilia
rubra DC., Tilia platyphyllos Scop. ve Tilia
argentea Desf.ex DC. (Syn: Tilia tomentosa Moench) dır. Tilia
cordata Mill., vatanı Avrupa olmakla birlikte ülkemizde süs bitkisi
olarak yetiştirilmektedir. Ülkemizde 18.125 ha. alanda yayılış gösterir.
Tahmini potansiyeli 252.940 kg/yıl’dır.
Tıbbi amaçla T.rubra DC., T.cordata
Mill.ve T.platyphyllos Scop. türleri kullanılmaktadır.
Kabukları; ip, hasır vb. imalinde, odunu; kurşun kalem, tersimat tahtası, odun
kömürü imalinde, çiçekleri; tıbbi amaçla ve kozmetikte değerlendirilmektedir.
Ihlamur türlerinden tıbbi değeri olanların çiçeklerinde tanen, müsilaj, şeker,
zamk, sabit yağ ve ıhlamur çiçeklerine tıbbi değer kazandıran % 0,5 oranında
bir uçucu yağ bulunur. Uçucu yağın bileşiminde parnesol adı verilen
seskiterpenik bir madde bulunmaktadır. Ihlamur yaprakları ise tiliacin isimli
bir madde taşır. Ihlamur kabuklarında bulunan maddelerin yatıştırıcı özelliği
olup, safra kesesi ve karaciğer hastalıklarına karşı hazırlanan preperatların
terkibine girer. Ihlamur çiçekleri ise kozmetikte teskin edici banyo sularının
hazırlanmasında ve cilt temizleyici losyonların imalinde kullanılır. %1’lik infüzyonu
da üretik ve terletici olarak değerlendirilmektedir. Göğüs yumuşatıcı, idrar söktürücü,
bronşları açıcı, mide kramplarını giderici, terletici, albümin oranını düşürücü,
çarpıntı ve uykusuzluğu giderici, safra ve balgam söktürücü özelliklerinin yanı
sıra banyo sularına katılması halinde teskin edici ve dinlendirici etkisi de
drog özellikleri olarak belirtilebilir.
TSE tarafından hazırlanan 3223 sayılı
standart tıbbi özelliği olan türleri kapsamakta ve ıhlamurlar; çiçek ıhlamur,
yapraklı çiçek ıhlamur ve yaprak ıhlamur olmak üzere üç ana gruba ayrılmaktadır.
Rutubet oranları ile yabancı madde miktarı belirtilmektedir. Ihlamur yaprak ve çiçekleri
adı altında ihracatı yapılmaktadır. Başta Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Mısır
olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmektedir.
