Nane (Mentha spp.)

 

Nane (Mentha spp.)

Labiatae (Ballıbabagiller) familyasının bir cinsi olan Mentha’nın Anadolu’da 7 kadar türü yetişmektedir. Ülkemizde 206.878 ha. alanda yayılışı olup, tahmini potansiyeli 72.710 ton/yıl’dır. 

Yaprakları kullanılmaktadır. Bunlardan Mentha piperita L.’nin kokusu özel ve kuvvetli, tadı ise baharlı ve serinleticidir. Bileşimi, rezin, tanen ve uçucu yağ (%0.5-1) taşımaktadır. Uçucu yağ içerisinde terpenler, serbest ve ester halinde mentol (%40-60), menton (%8-10) ve mentofuren bulunmaktadır. Sinirsel kökenli mide bulantılarını kesici, gaz söktürücü ve koku verici olarak kullanılmaktadır. M.piperita L. türünün çiçekli ve yapraklı dallarından su buharı distilasyonu ile elde edilen uçucu yağa nane esansı denilmektedir. Bu esans hafif antiseptik, ferahlatıcı, koku verici ve mide bulantılarını kesici olarak kullanılır. M.pulegium L.’nin çiçekli dallarından su buharı distilasyonu ile nane suyu elde edilir. Yabani nane adı altında kullanılan türleri M.aquatica L., M.longifolia (L.) Hudson (Syn: M.incana Willd.= M.sylvestris L.) sayılabilir. M.pulegium L.de; %0,15 uçucu yağ, bu uçucu yağın içerisinde de %60 pulegon olduğu tespit edilmiştir. Kuvvet verici, hazmettirici, balgam ve safra söktürücü ve adet getirici etkilere sahiptir. Bu türden elde edilen uçucu yağa Filiskin Yağı denir. M.spicata L. subsp. spicata (Syn: M.viridis L.= M.crispa L.) yaprakları ticarette kullanılır. Bitki bilhassa uçucu yağ elde etmekte kullanılmaktadır. Bu tür %1-5 oranında uçucu yağ taşımaktadır. Bu yağ içinde karvon (%40-70) bulunmaktadır. Diş macunları ve cikletlere koku verici olarak kullanılmaktadır. Bir başka yetişen türde, M.suaveolens Ehrh. (Syn: M.rotundifolia Auct) dir. 

TSE tarafından 3481 sayılı taze nane standardı ile 10361-ISO 3033 sayılı nane yağı standardı yapılmıştır.